TÜRKİYE’DE EKONOMİK KRİZ Mİ?

Belirsizlikler altında kıvranan Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP) “bulaşıcı” kriz eşiğinde. Yellen’in yapması muhtemel yatıştırıcı açıklama dahi Türkiye’yi kurtaramayabilir Atilla Yeşilada’nın yorumu:
Rus Merkez Bankası bu sabah 01:00’da TCMB’yi anımsatacak bir hamle ile faizleri 700 baz puan yükseltti fakat ruble’nin devaluasyonuna engel olamadı. Venezuela’da ise dün Euro-tahvillerin değeri 1 dolarda 22 cente kadar geriledi. Devletin dış borçlarını ödemesini ihtimali CDS’lerden ölçüldüğü kadarı ile beş yıllık süre zarfında %5’lere kdar geriledi. Ukrayna’nın da   artık dış borçlarında temerrüte düşmesi nerdeyse kesin. Yunanistan’ın dış borçlarını ödemesi ise ya  başbakan Samaras’ın müttefiği bir adayın cumhurbaşkanı seçilmesi ya da erken seçimde AB karşıtı Syriza Partisi  değil, hali hazırdaki kolalisyon ortaklarının  zaferle çıkmasına bağlı, ama anketler bunların olmayacağını söylüyor. Bu kadar çok belirsizlik altında kıvranan Gelişmekte Olan Piyasalar (GOP) “bulaşıcı”  kriz eşiğinde. Eğer böyle bir kriz patlak verirse yarın akşam Yellen’in yapması muhtemel yatıştırıcı açıklama dahi Türkiye’yi kurtaramayabilir. 
Brent bugün Londra’da 60 dolar/varilin altına inerken 2009’dan bu yana en düşük değerini aldı. Brent’in gerilemesi ile Rusya’nın şok faiz artırımı da boşa gitti. Ruble’nin değer kaybı sonucu mevduat  sahiplerinin bankalara saldırması veya yerlilerin sermaye kaçırması sonucu F/X rezervlerinin tükenmesi çok ciddi bir tehlike boyutlarına yükseldi. Rusya’dapara biriminin  önlenemez düşüşü GOP’u tedit eden bir numaralı bulaşıcı hastalık.
 
Popülist solcu diktatör Nikolas Maduro’nun halka verdiği sözleri tutması için WTI petrolfiyatının en az 120 dolar/varilde kalması gerekecek, aksi halde Venezuela’nın 21 milyar dolara varan rezervleri sıfırlanıyor ve devlet  borçlarını ödemeyez hale geliyor. Alternatifler ise ya %100’e varan bir devaluasyon yada bölgede diğer devrimci devletlere yapılan yardımların kesilmesi. Her iki tercih de iktidarın işine gelmiyor. Venezuela’nın da temerrüt ilan etmek dışında çarelerin tükeniyor. Maduro, komşu ülkelerden birine savaş açarak dikkatleri dağıtmaya çalışabilir, ama kesinlikle GOP’ta bulaşıcı kriz yaratabilecek ikinci sıcak nokta.
Ukrayna için ise oyun çoktan bitti. IMF 17 milyar dolarlık stand-by kredisi dışında 15 milyar dolar daha fona ihtiyacı olduğunu açıkladı.  Kiev donör arıyor, ama içsavaş sürerken kimsenin elini cebine atmaya niyeti yok. Yunanistan ise krize gün sayıyor.  Eğer cumhurbaşkanı adayı üzerinde uzlaşma sağlanmazsa otomatik olarak yapılacak erken seçimde AB karşıtı Syriza Partisi’nin zaferle çıkması bir olasılık. Yıllar süren istikrar programından bunalan ve AB’nin sömügreci tutumuna kızan seçmenin iktidardaki  koalisyonu cezalandırması ve Euro’dan kovulma tehditlerine de omuz silkmesi  mümkün.
 
Yellen’in Çarşamba akşamı son derece yatıştırıcı mesajlar vermesi belki bir iki gün GOP’ta suları durultur, ama bu dört ülke krizin eşiğinde sallandıkça, kalıcı bir istikrar sağlanması zor. Eğer “sıcak noktalardan” birinde volkan patlarsa, tüm GOP’a yayılacak, 1997-1998 benzeri bir bulaşıcı finansal kriz mümkün.
Bu durumda ucuz petrolden yarar sağlayacak olsa da, Türkiye’nin satış yemesi kaçınılmaz. Zaten bulaşıcı kriz de bu anlama geliyor. Yatırımcı sürü psikolojisine girip, iyi ve kötüyü, kuru ve yaşı ayırmıyor. Yakın tarihte Lehman’dan sonra ilki  Gezi olayları esnasında yaşanan  GOP bulaşıcı krizleri, geçen sene 17-25 Aralık Gülenci darbe girişimi esnasında da tekrarlanmıştı. Ne acı ironidir ki üçüncü GOP panik atağı, Paralel Medya Operasyonu’na  denk gelecek.
 
Kaynak:paraanaliz