AKBANK’tan faiz geliri mucizesi

Akbank son bilançosu ile analistleri şaşırttı. Bankalar arasında kredi hacminde büyük daralma yaşayan Akbank tam tersi faiz gelirinde rekor kırdı. İşte analistlere şapka çıkarttıran Akbank’ın faiz mucizesi:
Bankalar 2018 yıl sonu mali verilerini açıkladı. Bankacılıkta ana gelir kaynağı kredilerden aldığı “faiz” geliridir. Temel kural olarak bankalarda kredi hacimleri arttıkça faiz geliri de artar. 2018’de bunu tam tersi Akbank’ta yaşandı, rakamlar uzmanları da şok etti.
AKBANK’ın faiz mucizesi
2018 yılında rakipleri kredi hacimlerinde büyüyüp piyasayı fonlarken Akbank Kredi hacminde 5 milyar 384 milyon TL küçüldü. Bankanın Toplam Kredileri 2017’de 190,5 milyar TL iken 2018 yılında 185,1 milyar TL’ye düştü. Buna paralel “faiz geliri de düştü” diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. İşin ilginci 2018 yılında faiz gelirini en fazla artıran Banka Akbank oldu. Akbank 2018 yılında faiz gelirini 10,5 milyar TL’den 14,5 milyar TL’ye yükselterek yüzde 38,14 büyüme sağladı. Peki Akbank bunu nasıl sağladı. Bankadan detaylı açıklama yapılmadığı için hatta kredilerde küçülmeye rağmen piyasaya destek sağladıklarına yönelik beyanlar vermelerine rağmen rakamlar tam tersini gösterdi. Bankadan açıklama olmayınca biz de uzman görüşlerine başvurduk. Cevabını aradığımız soru şu :  Kredi hacim olarak düşerken faiz geliri nasıl olur da artar ?
Banka piyasa fırsatçılığı mı yaptı?
Banka uzmanları bu durumun sık rastlanan bir durum olmadığını, ancak mevcut kredi faizlerinin piyasanın üzerinde yapılması halinde olabileceği üzerinde birleşti. Bu durumda müşteriye, “ya bu faize katlan ya da krediyi kapa git” seçeneğine zorlamış olabileceğini, diğer bankalarda limitleri olan firmalar yüksek faize katlanma yerine kredi kapatarak rakip bankalara gitmiş olabilir. Gidemeyen firmalar ya diğer bankalarda limiti olmayan ya da kredibilitesi düşük firma olma ihtimali yüksek. Bu durumda banka kısa vadede kazanır gibi gözükmekle birlikte orta ve uzun vadede mali yapısı bozuk firmalar ile baş başa kalma olasılığı mümkün. Bu durum olmuş ise krizi sebep göstererek piyasada fırsatçılık yapma olarak yorumlandı.
Büyük krediler nasılsa kapanamaz diye yüksek faiz mi uygulandı?
Piyasadan gelen bilgilere göre banka özellikle yüksek hacimli kredilerde “firma nasılsa kapatamaz” diye yüksek faiz uyguladığı yönünde şikayetler gelmeye başladı. Bir uzman, “banka nasılsa kredi kapanamaz, belki takibe bile gider hiç olmazsa yüksek faiz uygulayarak alabildiğim kadar faiz geliri sağlayalım” stratejisi izlenmiş olabileceğini belirtti. Müşterilerden Paramedya’ya gelen bilgilerden bankanın hala piyasa üzerinde 5-6 puan fazla faiz uyguladığını hatta çoğu Faktoring firmalarının bile bankadan daha düşük faiz vermeye başlamasına rağmen bankanın inat ile yüksek faiz uygulamaya devam ettiğini, bunun da bankada bilinmeyen başka yapısal sorunlar mı olduğunu akla getirdiğini belirtti.
Piyasalar tepkili, 2008’i unutmadık
Kredili müşteriler, bazı bankaların 2008’de olduğu gibi hem kredileri kapatıp hem de yüksek faiz uygulayarak aynı oyunu oynadıklarını bu durumdan piyasaların çok zarar gördüğünü, bunu da piyasa bildiği için imkanı olan firmaların başka bankalara kaydığını kalan firmaların da çaresizlikten bu yüksek maliyetlere katladığını üzerinde hemfikir oldu. Bu durum bankalardaki “risk algısının” değiştiği mi sorusunu da gündeme getirdi.
Üç büyükler ve Finansbank 2018 piyasaları destekledi
Akbank dört büyüklerden kredi hacminde 5,3 milyar TL küçülen tek banka olmasına rağmen diğer üç banka İş Bankası 20 milyar TL kredi hacminde artış göstererek Piyasalara en fazla destek sağlayan banka oldu. İş Bankasını 16,3 milyar TL kredi artışı ile YKB, 13,6 milyar TL artış ile Garanti Bankası takip etti. QNBFinansbank ise 11,3 milyar TL Kredilerde artış ile orta ölçekli bankalarda en fazla kredi artışı sağlarken bankalar arasında en fazla kredi artış ( yüzde 12,06 ) oranını da yakaladı.
Kredi artışı ile birlikte faiz gelirleri de arttı
Bankaların kredi hacimsel artışına paralel olarak faiz gelirleri de arttı. QNBFinansbank kredi hacim artışının karşılığını alarak faiz gelirini en fazla artıran Akbank’tan sonra yüzde 35,96 artırarak ikinci banka oldu. QNBFinansbank’ı Garanti Bankası ( yüzde 32,08 ) ; İş Bankası ( yüzde 32,11 )  takip etti.
Denizbank 1 milyar TL Kredi hacminde artışına rağmen faiz gelirini yüzde 2,86 artış sağlaması piyasa koşullarını fırsata çevirmediğini, müşterilerini korumayı ve faiz yükünü artırarak maadur etmemeyi seçtiği olarak yorumlandı. Özellikle çiftçi kredilerini taksitli ve spot olmasını bankanın faizlerde hareket kabiliyetini sınırladığını da dikkate almak gerekir.
Akbank şapkadan tavşan çıkardı
Bütün bankalar kredi hacmini artırarak faiz gelirlerini de artırdı. Tek istisna Akbank oldu. Zira yukarıda detaylı yazıldığı gibi Akbank şapkadan tavşan çıkararak kredi hacmi düşmesine rağmen faiz geliri artışında birinci banka oldu. Akbank faiz gelirini yüzde 38,14 artırdı. Uzmanlar bu durumun bankacılık tarihinde sık rastlanan bir durum olmadığını bankanın bu stratejiyi nasıl kurguladığının da incelenmesi gerektiğini belirterek bankadan bu yönde açıklama yapılması gerektiğinin de altını çizdiler.